کشف کتیبه سه زبانه داریوش در تختگاه تخت جمشید - تور ارمنستان ارزان

وحید بارانی، سرپرست گروه باستان شناسی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید گفت که کاوش کتیبه سه زبانه داریوش در صفه جنوبی تختگاه تخت جمشید به وسیله این گروه باستان شناسی با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به انجام رسید. وی با اشاره به فرسایش زودهنگام و آسیب دیدگی آثار تاریخی پس از مدتی به علت تغیرات مداوم آب و هوا، جذب و تبخیر و رطوبت، گفت:

باستان شناسانی که از 80 سال پیش، کاوش ها را در تخت جمشید شروع کردند تا حدودی از فرآیند فرسایش مطلع بوده و از همان ابتدا کوشش های زیادی برای جلوگیری از تخریب نقوش برجسته پلکان شرقی آپادانا و پلکان کاخ شوراو... انجام داده اند.

بارانی ضمن اشاره به نصب سایه بان های موقت و حتی دائمی برای کوشش در جلوگیری از تخریب نقوش برجسته و کتیبه ها، از عدم حذف تمامی عوامل آسیب رسان به رغم این موضوع و بدتر شدن شرایط نقوش و کتیبه ها اطلاع داد. وی یکی از دلایل آسیب های سطحی در سنگ های رسوبی و آهکی را نفوذ آب ناشی از بارندگی در بالای پلکان ها دانست که به پایین نفوذ می نماید و سپس به جداره داخلی سنگ ها می رسد. او در این رایطه اضافه کرد:

این رطوبت املاح موجود در خاک را به سنگ ها منتقل نموده و پس از عبور از داخل سنگ و حمل املاح درونی سنگ به سطح می رسد و پس از تبخیر آب از سطح بیرونی، املاح مضر روی سطح سنگ باقی می مانند.

سرپرست گروه باستان شناسی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با اشاره به اینکه این پدیده باعث می گردد در مدت کوتاهی سطح بیرونی سنگ ها که دارای نقش برجسته و کتیبه هستند، دچار آسیب و فرسایش شوند، توضیح داد:

نبشته داریوش بزرگ هنگامی که ورودی در قسمت جنوبی تخت جمشید بود به مناسبت پی بنای کاخ تخت جمشید هک شده است که این سنگ نبشته روی تخته سنگی بزرگ و یک پارچه به طول 8.15 متر (متن کتیبه 7.20) و ارتفاع 2.05 متر واقع در نمای جنوبی صفه حک شده است.

از همین رو، وحید بارانی از آنالیز امکان ایجاد کانال ناکش دفع رطوبت (با حداقل دخل وتصرف ممکن) پشت کتیبه جنوبی صفه تختگاه به وسیله کارشناسان گروه باستان شناسی با همکاری دفتر فنی و حفاظت و بازسازی پایگاه در جهت حذف عامل آسیب رسان خصوصا رطوبت اطلاع داد و گفت:

ایجاد این کانال باید با توجه به پر شدگی و انباشت خاک در فضاهای معماری در بناهای هخامنشی به روش علمی باستان شناسی و با هدف حذف خاک های پشت کتیبه که انتقال رطوبت را به اصل کتیبه است اقدام گردد. این امر مهم به وسیله گروه باستان شناسی و به سرپرستی نگارنده انجام شد.