هاشم رضی و داشته های باستانی ما - تور ارمنستان ارزان

به گزارش دنیای سفر سعید اسلام زاده در پی درگذشت هاشم رضی با اشاره به نگاه بی غرض و عاری از تعصب او نوشته است: هنوز هم وقتی قرار است جایی درباره ایران باستان و آیین ها و جشن هایش صحبت کنم، ورق زدن و مرور کتاب های رضی یاری بزرگی است. داشته هایی که از آثار رضی نصیبم شد هنوز هم توشه راه است.

این فعال فرهنگی و مجری رادیو و تلویزیون در پی درگذشت هاشم رضی، پژوهشگر و نویسنده تاریخ ادیان ایران و دنیا در یادداشتی که با عنوان هاشم رضی و داشته های باستانی ما در اختیار ایسنا قرار داده، نوشته است: نیمه های دهه هفتاد بود که با کتاب میتراییسم یا آیین مهر با نام هاشم رضی آشنا شدم که بعدها فهمیدم نام بزرگی است.

این کتاب نگاه و نظرم را به ادیان باستانی و اسطوره ها، هم شکل داد و هم تغییر.

نگاه جزیی نگر رضی در کتاب آیین مهر برای من که دانشجوی گریزان از درس و مشق مکلف دانشجویانه بودم، مفری بود برای رفتن به دل تاریخ سرزمینی دور که پیوندهایش را با ما در سال های پایانی هزاره دوم به کلی از دست داده بود و نهایتا به تعصبات ایرانی گرایی راه می برد. اما نگاه هاشم رضی برای ما چنان بی غرض و عاری از تعصب بود که مشتاقمان می کرد برای تماشا و خواندن دیگر کتاب هایش که البته آن روزها چندان هم راحت به دست نمی آمد. و طرفه آن که تنها راه شناخت من از خودمان و دنیا هم فقط کتاب بود و منابع مکتوب.

وقتی که کتاب گاه شماری جشن های ایران باستان را خواندم برایم شگفت انگیز بود که چنین پژوهش سخت و پرمطلبی را یک نفر به تنهایی گرد آورده و حالا خواننده ها باید طی سال ها بخوانند و به آن رجوع نمایند. به لحاظ روش تحقیق این کتاب، مانند میتراییسم بود و خواندنش با آن جزییاتی که از جشن ها و آیین ها در کتاب آمده بود، شوق مرا به آیین به منزله بخش مهمی از تاریخ و اسطوره و حتی صورت نمادین ادیان، افزون کرد.

علاقه به موضوعات ایران باستان و اساطیر و متون پیشااسلامی ایرانی، بی واسطه در کتاب اوستا با ترجمه و پژوهش و نگارش هاشم رضی به مرحله مهمی رسید. تورق کتاب اوستا از سویی آشنایی با نوع نگارش متون مقدس و اساطیری بود و از دیگر سو واژگانی که می توانست گنجینه بی بدیلی برای من باشد که آن روزها در نیمه دهه هفتاد معلمی ادبیات می کردم و روزنامه نگاری.

سال ها از آن روزها گذشته و افزون بر پژوهش های ارزنده هاشم رضی منابع مکتوب به شکل مقاله و کتاب در قفسه کتاب های اسطوره ای و تاریخ ایران باستان من قرار گرفته است، اما هنوز هم وقتی قرار است جایی درباره ایران باستان و آیین ها و جشن هایش صحبت کنم، ورق زدن و مرور کتاب های رضی یاری بزرگی است. داشته هایی که از آثار رضی نصیبم شد هنوز هم توشه راه است.

روحش در آرامش باد.