9 کتاب درباره مرگ که باید بخوانید - تور ارمنستان ارزان

معرفی کتاب درباره مرگ

برخی از این کتاب ها جنبه فلسفی دارند و برخی دیگر داستان هایی مرتبط با مرگ هستند. تعدادی نیز از جنبه روانشناختی موضوع مرگ را مورد آنالیز قرار می دهند. بیشتر اوقات مرگ امری الهام بخش در ادبیات است و روان شناسان نیز روی موضوع سوگ و مرگ مطالعه گسترده ای دارند اما فلاسفه و جامعه شناسان کمتر روی آن تمرکز نموده اند. در یادداشت فوق کوشش می کنیم چند کتاب برای کنار آمدن با مرگ عزیزان را معرفی کنیم.

1. کتاب به چرخه حیات دست نزنید

این کتاب درباره مرگ برای بچه ها است؛ ممکن است بچه ها از ما درباره مرگ بپرسند و ما ندانیم که به آن ها چگونه پاسخ دهیم. داستان درباره ماجرای وزغی به نام فیسو است که دایی اش را از دست می دهد. او نمی داند که چرا موجودات باید بمیرند و با ماری دوست می شود. آن دو تصمیم می گیرند که چرخه حیات را دست کاری نمایند تا کسی نمیرد. اما اگر کسی نمیرد چه اتفاقی برای جهانیی که می شناسیم می افتد.

این اثر از طریق مسعود ملکیاری نوشته شده و نشر پرتقال آن را منتشر نموده است. پیشنهاد می شود که این کتاب را برای بچه های که درباره مرگ سوال دارند یا یکی از نزدیکان شان را از دست داده اند؛ تهیه کنیم.

2. کتاب خاطرات سوگواری

کتاب خاطرات سوگواری نوشته رولان بارت است؛ رولان بارت، زاده 12 نوامبر 1915 و درگذشته 25 مارس 1980، نویسنده، فیلسوف، نظریه پرداز ادبی، منتقد فرهنگی معروف فرانسوی بود. از جمله مولفه های مهم آثار او ساختارگرایی و پساساختارگرایی و بعلاوه تحلیل نشانه شناسانه متون ادبی و پدیده های فرهنگی اند.رولان بارت، زبان شناس و نظریه پرداز ادبی فرانسه، بنیان گذار نقد نو شناخته می شود. از این نویسنده آثار مهمی بر جای مانده اند. او در سن 65 سالگی و بر اثر تصادف رانندگی، سه سال پس از مرگ مادرش، فوت کرد. کتاب خاطرات سوگواری از رولان بارت اواین بار در سال 2009 منتشر شد. او پس از مرگ مادرش دوره سختی را تجربه کرد و از فردای فوت او در اکتبر سال 1977 نوشتن خاطراتش را آغاز کرد او در ثالب یادداشت هایی کوتاه تاملاتس دربالره تنهایی، ماهیت انسان و… را روی کاغذ آورده است. انتشار این کتاب جنجالی بود، زیرا به نظر می آمد که خود نویسنده علاقه ای به نشر آن ها نداشته است.

3. کتاب سوگ درآمدی فلسفی

این کتاب از طریق مایکل چولبی فیلسوف آمریکایی و استاد کرسی فلسفی در دانشگاه ادینبورگ است. او در سال 1972 متولد شد. چولبی را بیشتر به خاطر تحقیقاتش در رابطه با موضوعات اخلاقی مربوط به مرگ و مردن از جمله غم، جاودانگی و خودکشی می شناسند. چولبی آثاری در حوزه روانشناسی اخلاق نیز دارد و بیشتر یک فیلسوف کانتی محسوب می شود. نوشته های این استاد در مجلات علمی و تحلیلی گوناگونی منتشر شده اند. کتاب سوگ درآمدی فلسفی یکی از آثار مهم این نویسنده است که هم جنبه کاربردی دارد و هم به ما نشان می دهد که فلاسفه چگونه درباره مرگ می اندیشند. واقعیت این است که مرگ جایگاه حاشیه ای در آرا و افکار فلاسفه داشته است. نویسنده کوشش می نماید تا این نگرش ها را کشف کند و پس از آن بر اساس باورهای خود، تعریف فلسفی تازهی از سوگ و چرایی وقوع سوگواری نشان دهد. نویسنده مسئله سوگ را به هویت گره می زند و به ما نشان می دهد که چرا بابت از دست دادن نزدیکان خود یا افراد تاثیرگذار در زندگی خود سوگواری می کنیم. نویسنده باور دارد که پرداختن روانشناسی به سوگ، ناکافی و نابسنده است؛ زیرا روانشناسی این مسئله را صرفا از بعد فردی می بیند. اما فلسفه رویکرد ژرف تری نسبت به موضوع دارد. در این کتاب، نویسنده به آرا و افکار نویسندگان و اندیشمندان گوناگونی مراجعه می نماید و همین امر سبب می شود که کتابش جامعیت بیشتری نسشبت به آثار مشابه داشته باشد. نثر این اثر بسیار شیوا و خواندنی است و چولبی توانسته که به خوبی به موضوعی احساسی از دریچه فلسفی نگاه کند. ترجمه این اثر از طریق نصراله مرادیانی و نشر بیدگل اجرا شده است.این کتاب 244 صفحه دارد و برای خواندنش به حدودا چهار ساعت زمان احتیاج داریم.

4. کتاب مرگ

این کتاب از طریق تاد گیفورد می (متولد 1955) فیلسوف سیاسی است که در خصوص موضوعات آنارشیسم، پساساختارگرایی می نویسد. او به کتاب هایی در خصوص اگزیستانسیالیسم و فلسفه اخلق نیز علاقه دارد و کتاب مرگ وی در همین حوزه نوشته شده است. تاد می در حال حاضر به عنوان استاد فلسفه در دانشگاه کلمسون تدریس می نماید و 68 سال دارد.

مرگ یکی از چیزهایی است که در هر صورت با آن روبرو خواهیم شد . در حقیقت مرگ یکی از دغدغه های وجودی زندگی ماست و هر چند وقتی که اتفاق می افتد دیگر کاری نمی توانیم انجام دهیم اما نوع نگاه ما به مرگ، بر زندگی مان جهت می بخشد. مواجهه با مرگ مشخص نماینده کیفیت زندگی ما و هنجارهای اخلاقی مان خواهد بود کتاب فوق در سه فصل به نام های کنار آمدن با مرگ، مرگ و نامیرایی و زیستن با مرگ نوشته شده است. مرگ ماهیتی تراژیک، غمناک و بی معنا دارد یا این وجود به زندگی ما معنا می بخشد. در کتاب فوق با افکار و اندیشه های افراد مختلفی درباره مرگ آشنا می شویم و یاد می گیریم که با مرگ به عنوان یک حقیقت اجتناب ناپذیر کنار بیاییم. بسیاری مرگ اندیشی را منجر به افسردگی می دانند اما این کتاب به ما یاد می دهد که با مرگ زندگی کنیم تاد می در این کتاب سعی نموده است تا دیدگاه های مختلف درباره مرگ را شرح دهد. اما این دو دیدگاه در کنار یک دیگر قرار می گیرند. دیدگاه اول مرگ را یک شر می داند و دومی می گوید که مرگ یک شر نیست. این دو نگرش هر دو بهره هایی از حقیقت را دارند. کتاب فوق از طریق رضا علیزاده به فارسی ترجمه شده و نشر گمان آن را به چاپ رسانده است. کتاب فوق 196 صفحه دارد و برای خواندن آن به 5 ساعت زمان احتیاج است. کتاب مرگ نثر گیرا و مجذوب کنندهی دارد.

5. کتاب مواجهه با مرگ

کتاب مواجهه با مرگ براین مگی، فیلسوف، سیاستمدار و نویسنده انگلیسی است. او را بیشتر به کتاب های فلسفی اش می شناسند اما کتاب مواجهه با مرگ او نثری داستانی دارد. جان اسمیت شخصیت اصلی این داستان است. او به عنوان یک خبرنگار در منطقه خاورمیانه کار می نماید. روزی متوجه می شود که روی گردنش تعدادی غده در آمده است. او به پزشک مراجعه می نماید و پزشکش به او می گوید بهتر است برای ادامه درمانش به انگلستان بازشود. جان اسمیت این مسئله را با مادرش در میان می گذارد و یک ماهی را به بیمارستان می رود. مادر جان اسمیت متوجه می شود که پسرش به سرطانی تقریبا لاعلاج مبتلا شده است اما از اطرافیانش می خواهد تا این مسئله را به پسرش نگویند و بیماری واقعی او را پنهان نمایند. این بیماری هاجکین نام دارد که نوعی سرطان خون است. جان اسمیت یک ماه در بیمارستان می ماند و پس از آن به محل کارش در بیروت بازمی شود و عاشق دختری به نام آیوا می شود.

این تنها رمانی است که از طریق برایان مگی نوشته شده است و شخصیت های آن ماهیتی فلسفی دارند و سعی می نمایند با منطق کار های خود پیش ببرند. روند داستان به شکل ساده ای پیش می رود و از پیچیدگی های ادبی خبری نیست. شخصیت های این کتاب با دقت بسیاری انتخاب شده اند و گفت وگوی میان آن ها بسیار مجذوب کننده است و انسان را به تأمل وامی دارد. به راستی مواجهه با مرگ باید چگونه باشد. این کتاب کوشش می نماید تا به چنین سوالی پاسخ دهد و در این میان یک داستان عاشقانه نیز رقم می خورد. به نظر می آید که تنها شخصیت غیرمنطقی و عاطفی این داستان، همان آیوا باشد. برای آن مگس این داستان را در 47 سالگی خود نوشته است و شخصیت اصلی داستانش 30 سال، سن دارد. این کتاب در دهه شصت میلادی رقم می خورد. برای همین درمان این سرطان در آن موقع ناممکن بوده است. مادر خانواده با شکل دادن جلسه ای که در آن تعدادی از دوستان معتمد و پزشک خانواده حضور دارند از همگان می خواهد تا بیماری را از پسرش مخفی نمایند. در این جلسه مخالفت هایی با این موضوع وجود دارد اما دست آخر همه استدلال های مادر را می پذیرند. این کتاب 598 صفحه دارد و خواندنش 15 ساعت به طول می انجامد . مجتبی عبدالله نژاد این کتاب را به یاری انتشارات فرهنگ نشر نو به چاپ رسانده است.

6. کتاب مرگ ایوان ایلیچ

کتاب مرگ ایوان ایلیچ نوشته لئو تولستوی رمان نویس برجسته قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم است. این نویسنده را یکی از بزرگ ترین ادیبان اروپایی می نامند و بسیاری از دیگر نویسندگان می گویند که وامدار قلم او هستند. او از پیروان سبک ادبی رئالیسم است و تعدادی از کتاب هایش به فهرست بهترین کتاب های نشریات و روزنامه های معتبر راه پیدا نموده اند.

کتاب مرگ ایوان ایلیچ درباره مرد موفقی است که در زندگی حرفه ای خود چیزی کم ندارد اما زید تعاملش با دیگر انسان ها و اعضای خانواده اش خوب نیست. در حقیقت موفقیت های کاری این نویسنده با عدم کامیابی او در زندگی شخصی اش رابطه ای مستقیم دارند. بنا بر دلایلی که در کتاب ذکر شده است. ایوان ایلیچ دچار بیماری مهلک و شدیدی می شود که نجات از آن ناممکن است و وقوع مرگ در آن قطعی است. به همین خاطر نویسنده حال و اوقات این فرد را وقتی که با اجتناب ناپذیر بودن مرگش روبرو می شود، توصیف می نماید. این توصیف بسیار دقیق، اثرگذار و خواندنی است و تولستوی کوشش می نماید تا تمامی احساسات بیمار را از مواجهه با مرگ خود، نشان دهد. او یک مسیر پنجگانه را طی می نماید.

1. مرحله عدم پذیرش یا انکار: در این مرحله بیمار فکر می نماید که تشخیص پزشک اشتباه است و به طور خلاصه امکان بهبود وجود دارد.

2. مرحله خشم: در این مرحله بیمار در پی مقصر برای شرایط خود می گیرد و در میان نزدیکان خود در پی علت وقوع بیماری می شود.

3. مرحله معامله: در این مرحله انسان در پی یک وجود ماورایی مانند خداوند می شود و از او می خواهد تا در ازای انجام کاری، مهلت بیشتری برای حیات به او بدهد. مثلا ایوان ایلیچ می گوید که مسیحی خوبی بشود. این روشی است تا فرد بیماری خود را به عقب بیاندازد.

4. مرحله افسردگی: در این جا فرد خود را سرزنش می نماید و درباره فرصت هایی سخن می گوید که از دست رفته اند.

5. مرحله پذیرش: در این مرحله بیمار تهی از احساسات می شود و می پذیرد که زندگی اش انتها می پذیرد.

این کتاب در 104 صفحه نوشته شده است و خواندنش 2 ساعت طول می کشد. سروش حبیبی و حمیدرضا آتش برآب این کتاب را به فارسی ترجمه نموده اند و نشرهای چشمه و پارسه آن ها را به چاپ رسانده اند.

7.کتاب تاریخ اجتماعی مردن

آلن کهیر نویسنده، داروسازی و پژوهشگر در حوزه سلامت اجتماعی این کتاب را نوشته شده است و کوشش دارد که به صورت غیر بالینی و اجتماعی مسئله مرگ را مورد آنالیز قرار دهد. به باور این نویسنده مطالعه مرگ مانند این است که به استخری نگاه کنیم و تصویر خودمان را در آب ساکن آن ببینیم کتاب تاریخ اجتماعی مردن از چهار بخش اصلی و دوازده فصل تشکیل شده است. بخش اول مربوط به دوران سنگ است که ظهور آگاهی از مرگ و میل پیش بینی مرگ اتقاق می افتد.

قسمت دوم کتاب به عصر یکجانشینی مربوط می شود. بخش سوم کتاب به مرگ در عصر شهرنشینی اختصاص دارد و قسمت آخر نیز عصر جهان شهری نامیده شده است. این کتاب از دریچه اجتماعی و آنالیز تاریخی به مرگ توجه می نماید و مرگ را در انواع و اقسام مختلفی مورد آنالیز قرار می دهد. پیشرفت تکنولوژی باعث شده است که مرگ ما انسان ها به تاخیر بیافتد اما تغییر و تحول های اجتماعی موجب آن شده که مرگ هایی با انزوا و طرد بیشتر را تجربه کنیم. مرگ در خانه سالمندان چنین ماهیتی را دارد و پدیده ای نسبتا تازه است. تغییرات بنیادین و اساسی در زندگی ما سبب شده است که نحوه مرگ ما نیز دستخوش تغییر شود. مرگ همیشه چیزی ترسناک در نظر گرفته می شود برای همین در زندگی های اتمیزه شده شهری، معنایش دچار ابهام می شود و به شکلی غیر آگاهانه کوششی صورت می گیرد تا معنای آن نامعلوم و در هاله ای از ابهام قرار بگیرد.

این کتاب کوشش می نماید که نسبت به مرگ انسان ها زاویه گسترده تری را نشان دهد. با خواندن این کتاب با الگوهای مردن در سراسر تاریخ آشنا خواهیم شد. در کتاب تاریخ اجتماعی مدرن، به مرگ از دریچه غیرپزشکی و اجتماعی نگاه می شود. کتاب فوق یک سفر اکتشافی دو میلیون ساله به تاریخ مرگ در بین انسان هاست. او در ابتدا تعاریفی را درباره انواع مرگ ارائه می دهد و پس از آن نشان مان می دهد که کدام الگوها در جهانی مدرن بیشتر وجود دارند. به گونه ای که فقر، سالمندی و طردشدگی های اجتماعی اصلی ترین مولفه های مرگ امروزی به شمار می روند.

کتاب فوق در سال 2007 نوشته شده است و آن را به زبان های مختلفی ترجمه نموده اند. ترجمه این اثر به زبان فارسی از طریق قاسم دلیری و به یاری انتشارات ققنوس اجرا شده است. کتاب تاریخ اجتماعی مردن 424 صفحه دارد و خواندنش 11 ساعت به طول می انجامد.

8. کتاب کتابخانه نیمه شب

کتابخانه نیمه شب رمانی نوشته مت هیگ است؛ مت هیگ در 3 جولای 1975 متولد شد. او در شفیلد انگلستان به جهان آمد و در دانشگاه هال در رشته زبان انگلیسی و تاریخ به تحصیل مشغول شد. هیگ آثار داستانی و غیرداستانی گوناگونی دارد و کتاب هایش برای بچه ها و نوجوانان مجذوب کننده و خواندنی هستند.

مت هیگ در 24 سالگی دچار یک افسردگی شدید شد و به سختی توانست آن را پشت سر بگذارد؛ رمان کتابخانه نیمه شب او نیز تحت تاثیر تجربه افسردگی اش نوشته شده است. این رمان در سال 2020 منتشر شد. شخصیت اصلی کتاب نورا سید نام دارد که در زندگی خود پوچی زیادی را احساس می نماید. او نه در رشته مورد علاقه اش درس خوانده این نه ارتباط مناسبی با خانواده اش دارد و نه دوستی برایش به جای مانده است؛ نزدیک ترین دوستش مسافت زیادی با او دارد و به استرالیا مهاجرت نموده است. او تصمیم می گیرد که به زندگی غمبار و ملال آور خود انتها بدهد اما به یک باره به جهانیی خاص و منحصر بفرد راه پیدا می نماید. میان مرگ و زندگی جهانیی وجود دارد که داستان زندگی های مختلف او نوشته شده است.

نورا سید می تواند زندگی های گوناگون خود را ببیند و حس تجربه آن ها را داشته باشد. این کتاب از طریق انتشارات کوله پشتی و از طریق محمد صالح نورانی زاده به چاپ رسیده است. تعداد صفحات این کتاب به 352 عدد می رسد و برای خواندن آن به 9 ساعت زمان احتیاج داریم.

9.کتاب مرگ در می زند

کتاب مرگ در می زند نوشته وودی آلن نویسنده، بازیگر، کمدین و داستان نویس برجسته است. مرگ در می زند مجموعه ای شامل یادداشت های کوتاه، داستان ها و نمایشنامه ای است که در آن روایتی از دور زدن مرگ اتفاق می افتد. مرگ به سراغ نات آکرمن می رود. او میانسال است و دوست دارد بیشتر زندگی کند. به همین علت کوشش می نماید تا مرگ را به باری بگیرد و آن را دور بزند. این اثر از طریق نگار شاطریان و نشر بیدگل به فارسی برگردانده شده است. حسین یعقوبی نیز این اثر را ترجمه نموده است. تعداد صفحات نسخه چاپی این اثر به 109 عدد می رسد و برای مطالعه آن به حدودا دو ساعت زمان احتیاج است.